In 2024 brengen opeens meerdere fabrikanten een motorfiets met een automatische versnellingsbak uit, waar Honda’s DCT het rijk lang alleen had. Yamaha duikt nu ook in dat segment met het Y-AMT systeem, een afkorting van Yamaha Automated Transmission. Yamaha zegt dat bij de verkoop van motorfietsen waarbij een automaat optioneel is, meer dan de helft van de motorrijders daarvoor kiest, wat ongeveer overeenkomt met de verkoopcijfers die Honda regelmatig aanhaalt. Handmatig schakelen verdwijnt immers steeds meer bij auto’s en het Japanse motormerk verwacht dat deze trend zich ook voor zal gaan doen bij motoren. Het eerste model dat het nieuwe systeem krijgt is de 2024 MT-09 Y-AMT, waar we in de omgeving van Barcelona kennis mee maken.

Techniek

Met de reguliere versie van de motorfiets reden we al eerder. Buiten het Y-AMT systeem is de motorfiets als geheel exact hetzelfde, alleen is deze nu standaard ook voorzien van een sleutelloos startsysteem. Keyless betekent dat de rijder de sleutel kan wegstoppen en het contactslot vervangen is door een draaiknop die activeert als de sleutel in de buurt is.

Het aantal knoppen aan het stuur begint wel wat veel te worden. Door de enorme partij aan schakelaars wordt het erg krap, zoals dat ook het geval is bij de concurrentie. Aan de linkerhand vinden we maar liefst elf schakelaars om te bedienen met de duim en wijsvinger. Zowel de bediening van het handmatig schakelen, de cruise control én het scrollen door de instellingen op het scherm gaan allen via deze schakelaar.

Het motorblok is bijna volledig gelijk aan de reguliere versie, alleen het schakelpedaal en de koppelingshendel zijn beide vervangen door elektronisch aangestuurde actuatoren. Op het stuur vinden we aan de linkerhand een grote unit vol met schakelaars, waar er nu nog twee bij komen; met de duim en wijsvinger kan de rijder nog steeds handmatig schakelen. Om te starten moet, net als op een scooter, de voorrem ingetrokken worden of de achterrem ingeduwd zijn.

Elektronica neemt het over

Het gemis van een koppelingshendel betekent dat handmatig koppelen op de MT-09 Y-AMT niet mogelijk is. In de praktijk werkt dit systeem bijna feilloos. Wegrijden en tot stilstand komen gaan beiden zonder horten of stoten. Een minpunt van de verdwenen koppeling is dat het nieuwe systeem bij manoeuvres op hele lage snelheid soms niet zo vloeiend is als wat met een slippende koppeling gedaan zou worden. Met felle acceleratie vanuit stilstand weet het systeem dan weer prima mee om te gaan.

De elektronica kent -zoals gewend- meerdere rijmodi. Handmatig schakelen kan in de modus MT. Als deze actief is heeft de rijder nog keuze tussen de al bekende regen-, straat- of sportstand. Met de modus AT wordt gekozen voor volledig automatisch schakelen. De motorfiets zal dan zowel het op- als omlaag schakelen zelf aansturen. Ook hierin zijn dan twee opties mogelijk genaamd D en D+, waarbij laatstgenoemde een sportieve stand is. De motorfiets gaat dan pas later opschakelen en eerder terug. Ook in de automatische stand kan de rijder indien gewenst altijd manueel op- en terugschakelen, waarbij het systeem het daarna weer overneemt.

Geen voetpedaal meer

Het handmatig schakelen via de bediening aan de linker stuurhelft werkt feilloos. Het systeem heeft een ingebouwde beveiliging die te ver op- of terugschakelen voorkomt. In de praktijk heeft zich dan ook geen situatie voorgedaan waarbij het systeem heeft geweigerd. Dat schakelen zelf gaat enorm netjes, waarbij opschakelen ‘gewoon’ voelt alsof je met een quickshifter schakelt.

Terugschakelen gaat wel veel beter dan met een zogenaamde ‘blipper’, omdat de geautomatiseerde koppeling het toerental heel soepel ‘opvangt’, waardoor er geen onrust in de motor komt. Dit betekent dat je ook in de bocht, dus onder hellingshoek, een versnelling terug kan zonder dat het achterwiel opzij wil.

Zelf schakelen: MT

Opschakelen gaat altijd door de schakelaar met je wijsvinger naar je toe te trekken. Terugschakelen kan door de schakelaar met diezelfde wijsvinger van je af te drukken of door de schakelaar onder de linker stuurhelft te bedienen. Een ‘klassiek’ fysiek voetpedaal zou een mooie toevoeging zijn, maar Yamaha heeft er helaas voor gekozen deze volledig weg te laten. Overigens is de volgorde van handmatig schakelen nu 0-1-2-3-4-5-6, waarbij de verdwenen ‘vrij’ tussen 1 en 2 soms nog wel een klein beetje voelbaar is, maar niet meer gebruikt wordt zoals dat bij de standaardversie wel het geval is.

Volledig automatisch: AT

Even wennen is het wel als gekozen wordt voor volledig automatisch schakelen. Hoewel het systeem dit zelfstandig uitvoert, blijft het typische gevoel van overschakelen duidelijk merkbaar. Bij rustig rijgedrag doet de motorfiets wat je verwacht, zonder al te veel verrassingen, maar bij sommige situaties op de weg zou je misschien zelf voor een andere versnelling gekozen hebben, dat is even wennen. Bij wat sportiever rijgedrag wordt dat probleem iets groter. Bij korte bochten, waar laat geremd wordt, schakelt het systeem te laat, of soms helemaal niet, terug naar de versnelling die je verwacht, waarmee het gebrek aan motorrem ervoor kan zorgen dat je er harder op af komt dan verwacht.

Zelf sportief schakelen

Andersom geldt het bij het uitkomen van een bocht, waarbij het systeem soms te snel één of meerdere versnellingen omhoog gaat, waardoor de drive wegvalt. Oftewel: bij sportief motorrijden is zelf met de hand schakelen (MT) noodzakelijk, wat dan feitelijk betekent dat het voordeel van Y-AMT is dat het schakelen van de linkervoet naar de linkerhand is verplaatst.

Omdat dit model verder volledig gelijk is aan de reguliere MT-09 waar we al eerder mee reden, zit het met de rijeigenschappen meer dan goed. De motorfiets stuurt enorm strak en het driecilinder motorblok is nog steeds prima beheersbaar, maar altijd uitdagend. Omdat dit niet verschilt van de 2024 Yamaha MT-09 waarmee we eerder reden, verwijzen we daarvoor naar deze test: Testmotor: 2024 Yamaha MT-09

Conclusie

Yamaha geeft aan dat uit eigen onderzoek blijkt dat het grootste deel van de berijders binnen twee uur gewend is aan het Y-AMT systeem. Wat betreft de automatische koppeling en het zelf schakelen middels de stuurbediening, lijkt dit zeker te kloppen. Volledig automatisch schakelen vergt echter wel wat meer gewenning en blijft soms situaties brengen waarin de motorfiets anders reageert dan verwacht. Automatisch koppelen en de handmatige stuurbediening van de versnellingsbak werken technisch beide feilloos. Y-AMT is dan een toevoeging waaruit gekozen kan worden als je op zoek bent naar een technisch prima werkende automatische versnellingsbak, waarvoor de meerprijs dan maar 500 euro is.

Technische specificaties 2024 Yamaha MT-09 Y-AMT

Tekst: Rick Smits | Foto’s: Jonathan Godin, Yamaha